Provizyon Çeşitleri Nelerdir?

Provizyon çeşitleri, ödeme işlemlerinin doğruluğunu ve güvenliğini sağlamak için kritik bir role sahiptir. Bekleyen provizyon, işlemin geçici olarak bloke edildiği; açık provizyon, onaylanmış ama henüz tamamlanmamış işlemleri ifade eder. Geçersiz provizyon, işlemin iptal edildiği; ön provizyon ise gelecekte tamamlanacak bir işlem için teminat oluşturmak amacıyla kullanılan yöntemdir.

Provizyon Nedir?

Provizyon, finans ve ödeme sistemleri dünyasında sıkça karşılaşılan bir terimdir. Özellikle kredi kartı ve banka kartı işlemlerinde ödeme sürecini güvenli hale getirmek için kullanılan bir yöntemdir. Provizyon, bir işlemin tamamlanmadan önce kontrol edilmesi, onaylanması veya bekletilmesi sürecini ifade eder. Bu süreç hem işletmeler hem de tüketiciler için önemlidir; çünkü işlemin güvenli, doğru ve düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar.

1. Bekleyen Provizyon

Bekleyen provizyon, yapılan bir işlemin henüz tamamen onaylanmadığı, ancak işleme ait tutarın geçici olarak bloke edildiği bir durumdur. Örneğin, bir mağazada kartınızla ödeme yaptığınızda ödeme hemen gerçekleşmez. Banka, işlemi doğrulamak için harcanan tutarı kart limitinizden düşürür ancak ödeme henüz alıcıya aktarılmamıştır. Bu süreçte tutar “bekleyen provizyon” olarak adlandırılır.

Bekleyen provizyon genellikle şu durumlarda ortaya çıkar:

E-ticaret ödemeleri: Sipariş verdiğiniz ürün veya hizmet onaylanmadan ödeme alınmaz ancak banka provizyon sürecini başlatır.

Hizmet sektöründe işlemler: Restoran veya otel rezervasyonlarında, tutar önceden bloke edilse bile son işlem tamamlanana kadar bekleyen provizyon statüsünde kalır.
Bekleyen provizyonun süresi genellikle birkaç günle sınırlıdır. Eğer işlem iptal edilirse bloke edilen tutar kart sahibine geri döner. Ancak, provizyon süreci banka ve işlem türüne göre farklılık gösterebilir.

2. Açık Provizyon

Açık provizyon, bir işlemin onaylandığı ancak kesin olarak tamamlanmadığı bir durumu ifade eder. Bu tür provizyonlarda, işlem süreci devam ederken kart sahibinin limiti düşürülmüş olur. Ancak, provizyon süresi boyunca bu tutar satıcıya aktarılmaz ve işlem halen değiştirilebilir veya iptal edilebilir durumdadır.

Açık provizyonun yaygın kullanımı:

Online rezervasyon işlemleri: Bir otel rezervasyonu sırasında açık provizyon süreci kullanılarak kartınızdan belirli bir miktar bloke edilir. İşlem tamamlanana kadar bu tutar “açık provizyon” olarak görünür.

Akaryakıt alımları: Akaryakıt istasyonlarında yapılan bazı ödemelerde, işlem kesinleşmeden önce açık provizyon süreci devreye girer ve belirli bir tutar geçici olarak bloke edilir.
Açık provizyon genellikle birkaç gün içinde kapatılır ve işlem tutarı kesinleşir. Eğer işlem iptal edilirse, bloke edilen tutar serbest bırakılır.

3. Geçersiz Provizyon

Geçersiz provizyon, işlemin herhangi bir nedenle onaylanmaması durumunda ortaya çıkar. Banka veya ödeme sistemi, işlem sırasında doğrulama veya güvenlik kontrollerini yerine getiremediğinde işlem provizyondan geçemez ve “geçersiz” olarak sınıflandırılır.

Geçersiz provizyonun nedenleri:

Yetersiz bakiye: Kart sahibinin işlem için yeterli bakiyeye sahip olmaması.

Kredi kartı limitinin dolması: İşlem tutarının kartın mevcut limitiyle karşılanamaması.

Şüpheli işlem: İşlemin dolandırıcılık riski taşıdığı düşünülerek banka veya ödeme sistemi tarafından reddedilmesi.

Hatalı bilgi: Kart bilgileri, CVV kodu veya kartın son kullanma tarihi gibi bilgilerin yanlış girilmesi.

Geçersiz provizyon durumunda, işlem tamamlanamaz ve herhangi bir tutar bloke edilmez. Ancak, provizyonun geçersiz sayılması, kart sahibinin bankası tarafından zaman zaman gecikmeli olarak bildirilebilir.

4. Ön Provizyon

Ön provizyon, bir işlemin ileride tamamlanacağına dair güvence sağlamak amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Bu işlemde, kart sahibinin hesabından belirli bir tutar geçici olarak bloke edilir ancak bu tutar henüz satıcıya aktarılmaz. Ön provizyon, özellikle otel, araç kiralama ve benzeri sektörlerde yaygın olarak kullanılır.

Ön provizyonun özellikleri:

Güvence amaçlıdır: Satıcı, müşterinin ödeme yapabileceğinden emin olmak için ön provizyon işlemi başlatır.

İptal edilebilir: Eğer hizmet kullanılmaz veya işlem tamamlanmazsa bloke edilen tutar kart sahibine iade edilir.

Kesinleşme süreci: Hizmet tamamlandıktan sonra ön provizyon işlemi kapatılır ve tutar nihai işlem olarak karttan tahsil edilir.

Provizyon Süreçlerinin Önemi

Provizyon süreçleri hem tüketiciler hem de işletmeler için güvenli ödeme altyapısının bir parçasıdır. Bu süreçler, ödeme işlemlerini daha güvenli ve düzenli hale getirir.

Tüketiciler için avantajlar: Provizyonlar, kart bilgilerinin yanlış kullanımını önler, sahtecilik riskini azaltır ve işlemler üzerinde kontrol sağlar.

İşletmeler için avantajlar: İşlem tutarlarının güvenceye alınmasını sağlar, dolandırıcılık riskini azaltır ve işletmelerin gelir kaybı yaşamasını önler.

Provizyon süreçlerini anlamak hem bireylerin finansal işlemlerini daha bilinçli bir şekilde yönetmesini hem de işletmelerin daha güvenli bir ödeme deneyimi sunmasını sağlar. Özellikle Paratika Sanal POS gibi gelişmiş ödeme altyapılarında, bu tür süreçler kusursuz bir şekilde yönetilerek işletmeler ve müşteriler arasında güven inşa edilir.